کارآفرینی در درون سازمان ها

کارآفرینان سازمانی، فعالیت های کارآفرینانه را در درون سازمان ­های بزرگ هدایت می­ کنند و راه ایجاد و تشکیل  واحدهای فرعی سازمانی و مستقل را برای ارائه محصولات وخدمات نوین مهیا می­ کنند و شرکت­ ها را به سوی رشد و سود آوری سوق می دهند.

چنانچه یک فرد آغازگر فعالیت های مخاطره آمیز در شرکت باشد و به دنبال تحول در شرکت از مجرای ایده خلاق خود باشد، به این فرآیند، کارآفرینی سازمانی و به فرد مورد نظر، کارآفرین سازمانی گفته می ­شود و اگرکل سازمان وکارکنان دارای روحیه کارآفرینی شوند، از آن به عنوان کارآفرین شرکتی یاد می ­شود.

کارآفرینی درون سازمان­ ها مشکل تر از کارآفرینی مستقل است. زیرا کارآفرینی سازمانی به علت درگیر شدن در رویه ­های اداری، با محدودیت­ های تصمیم گیری، تخصیص منبع، استقلال عمل و بهره برداری از زمان مواجه است، هر چند در صورت جلب نظر موافق سازمان، از منابع سازمانی نیز می تواند استفاده کند.

امروزه بسیاری ازشرکت­ ها نیاز به کارآفرینی شرکتی را درک کرده اند. این نیاز در پاسخ به چند مشکل پدید آمده است که از جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد.

• رشد سریع تعداد رقبای جدید و مجهز
• حس بی اعتمادی به روش ­های سنتی در مدیریت سازمان­ ها
• خروج برخی از بهترین و درخشان ترین کارمندان از شرکت به منظور تبدیل شدن به کارآفرینان کوچک
• رقابت جهانی
• کوچک سازی شرکت های بزرگ و تمایل به افزایش بازدهی و بهره وری

نخستین علت بروزکارآفرینی، رقابت است که همواره نیروی پیش برنده جهت توسعه محصولات و زمینه های کاری جدید می باشد. در اقتصاد آینده از فناوری پیشرفته ­تری استفاده می شود و رقیبان با تعدادی به مراتب بیشتر، و رشد و ظهوری سریع تر، از این فناوری ­ها بهره می برند. این امر باعث می شود تا سازمان ها برای بقا به توسعه کارآفرینی سازمانی و بهره برداری از نیروهای خلاق افراد خود روی آورند و از این طریق قادر به توسعه تکنولوژی های جدیدتری شده و بازار خود را حفظ کنند.

سازمان هایی که همواره با جدیت کارآفرینی را دنبال کنند و برای سرمایه گذاری برروی ایده های افراد امکانات و منابع اختصاص دهند، به سازمان­ های کارآفرین تبدیل می شوند و ویژگی­ های ممتازی نسبت به سازمان­ های سنتی پیدا می­ کنند.

سازمان های کارآفرین به بهانه تمرکز بر فرایندهای اصلی خود، استعداد های افراد را سرکوب نمی­ کنند و به ایده های نو، فرصت آزمون می ­دهند.

انواع کارآفرینی سازمانی

پنج شیوه عمده کارآفرینی سازمانی وجود دارد که هرکدام دارای استراتژی کارآفرینی خاص خود است. این شیوه ها عبارتند از:

۱-کارآفرینی اداری:

این شیوه تقریبا مشابه تحقیق و توسعه سنتی است که در آن شرکت برای تشویق نوآوری و توسعه ابداعات، اقدام به تعریف پروژه­ های R&D و هدایت آنها می­ کند. در این رویکرد افراد واحد تحقیق و توسعه قسمتی از فرایند نوآوری را اجرا کرده، بقیه فرایند توسط سایر واحد سازمان­ ها (بازاریابی، تولید و مالی) انجام می­ شود.

۲-کارآفرینی اکتسابی:

دراین شیوه، مدیران شرکت به دنبال فرصت­ های کارآفرینی برون سازمانی هستند و برای دستیابی به کارآفرینی به جای توسعه ایده­ ها در درون سازمان، اقدام به خرید شرکت هایی می کنند که دارای دانش اختصاصی یا محصولات مطلوب هستند. علاوه برخرید اینگونه شرکت ­ها، ادغام، سرمایه­ گذاری مشترک و دریافت لیسانس از دیگر راه ­های استفاده از منبع نوآوری این شرکت­ ها است.

۳-کارآفرینی تقلیدی:

کارآفرینی تقلیدی به معنای گرفتن ایده از مبدا آن و تبدیل ایده به محصول یا خدمت با ارزشی برای مشتری است، بدین وسیله ایده های خلاق دیگران ربوده می شود و توسعه و تجاری سازی آنها توسط سازمان صورت می پذیرد. بدیهی است ایده، دارای ارزش پولی است لیکن برخی شرکت­ ها برای دستیابی به آن به جاسوسی صنعتی متوسل می­ شوند و موازین اخلاقی درکسب وکار را رعایت نمی­ کنند.

۴-کارآفرینی انکوباتیو:

دستیابی به ایده از هر منبعی که باشد، چه درون سازمانی، چه از راه خرید و یا تقلید ایده، در مرحله بعد می بایست ایده را توسعه داد و برای تجاری سازی آن اقدام کرد که در این مرحله معمولا سرمایه، سازمان وگروه خاص مورد نیاز است تا نمونه های اولیه را ساخته و آزمایش کنند. برای این کارگروه­ های پروژه با برنامه های اجرایی قوی تجهیز می شوند و از آنها انتظار می رود تا یک ایده را پرورش داده و یک محصول تجاری بسازند. در این شیوه معمولا پروژه های محدودی موفق هستند و گروه­ های پروژه به ندرت مسئول شکست هستند و معمولا برای موفقیت نیز پاداشی نمی­ گیرند.

۵-کارآفرینی فرصت گرا:

در این شیوه به گروه پروژه آزادی عمل بیشتری داده می شود تا بتوانند فرصت های درون سازمانی و برون سازمانی را راحت تر پیگیری کنند. کنترل های رسمی سلسله مراتبی از گروه پروژه برداشته شده و محیط کاری آنها به صورت نیمه مستقل اداره می شود. آنان خود اقدامات، تصمیمات و بودجه خود را مدیریت می­ کنند و سعی در به نتیجه رساندن پروژه های شان می­ کنند.

برگرفته از کتاب روش های تولید و عملیات در کلاس جهانی، انتشارات سمت